Introductie: De geschiedenis van de Stadsgroep COC Heerlen (1975-2000)
Ongeveer tegelijkertijd met het instellen van de stadsgroep Maastricht startte eind 1975 ook Heerlen met een COC-stadsgroep. Men zocht een eigen ruimte voor gespreksgroepen voor jongeren en de werkgroep Consulent en Introductie. In de loop van de tijd werd de vrijwilligersgroep vrouwen steeds sterker, dit in tegenstelling tot Maastricht waar het aandeel van de mannen aanzienlijk groter was.
In het begin werkte het COC vanuit het jeugd- en jongerencentrum Elmar op het Tempsplein. Het COC opereerde daarna vanuit twee kleine kamertjes in het Luciushof. In september 1985 maakte de stadsgroep zich zorgen over de toekomst vanwege de beperkingen die de huidige locatie had. Er was behoefte voor een eigen pand en dat leidde vervolgens tot de verhuizing naar de Honigmannstraat 2 in Heerlen. Op deze locatie kwam het COC café genaamd Misch Masch.
In de jaren negentig vonden er veel activiteiten plaats in Heerlen. Eind jaren 90 werd het pand te duur en had COC Heerlen te maken met een vermindering van het aantal vrijwilligers en bezoekers. In februari 2000 werd de Stadsgroep Heerlen opgeheven en alle activiteiten geconcentreerd in Maastricht.
Registratie van homo’s in politieregisters
De stadsgroep Heerlen boekte in 1980 een belangrijk resultaat met betrekking tot registratie van homo’s in politieregisters na maandenlange gesprekken met de commissaris van politie in Heerlen en de politieke partijen. Op verzoek van PvdA en CPN vond er een gesprek plaats met Jan Reijnen, burgemeester van Heerlen. Hij stelde zich volledig achter ons standpunt, dat wil zeggen: 1. Dat de politie zich voortaan uiterst terughoudend zou opstellen bij het verstrekken van inlichtingen aan derden over homoseksuele burgers. 2. Dat de burgemeester contact zou opnemen met dhr. Polak, burgemeester van Amsterdam, waar het gegeven dat in politieregistraties vermeld wordt of iemand homo is, al gewijzigd is. 3. Dat een verandering van de wijze van registratie in Heerlen eerst besproken wordt in de gemeentelijke commissie om vervolgens in de raad tot besluitvorming te komen. Ook in de stadsgroep Maastricht was een werkgroep van COC, GGZ en NVSH met hetzelfde onderwerp bezig geweest. In januari 1980 heeft de Minister van Justitie besloten om kwetsende opmerkingen uit alle politiemeldingsformulieren te schrappen.
Heerlens homobeleid en 10-jarig bestaan COC Heerlen
In november 1985 vierde de stadsgroep haar 10-jarig bestaan met een Lesbische Manifestatie. Bij die gelegenheid bood de stadsgroep een concept homonota aan die burgemeester Van Zeil in ontvangst nam. Tevens stond men even stil bij de mensen van het eerste uur die de basis hadden gelegd voor de homobeweging in Heerlen. Zonder het enthousiasme en de inzet van Rien Glerum, Yvonne Winkelman, Hub Bosch, Vera Schalken en Albert Cardinaal had de stadsgroep nooit bestaan.
Aidspreventie in Heerlen
Het COC zorgde voor voorlichting over aids en de stadsgroep werd een verkooppunt voor het duo-condoom. Om deze zo goed mogelijk onder de aandacht en aan de man te brengen hing het COC affiches op in de bezoekersruimte van Luciushof, een openbaar buurtcentrum. Voor enkele bezoekers was dat een aanleiding om hun beklag te doen bij de beheerder van het gebouw die op zijn beurt de gemeente inlichtte. Hoewel de gemeente contact opnam met Luciushof wilde de instelling toch niet de affiches laten hangen en de folders beschikbaar stellen. In dezelfde periode onderhield de stadsgroep wel goede contacten met de Stadsbibliotheek van Heerlen. COC-Heerlen zorgde ervoor dat de afdeling homoseksuele en lesbische literatuur van de Stadsbibliotheek een aanzienlijke aanvulling kreeg van nieuwe boeken. (Bron: Uit het boek Een Roze Revolutie, pp. 64-65)
Discriminatie in de jaren 80
COC Zuid-Limburg heeft samen met stadsgroep Heerlen de gemeenteraad verzocht om subsidie aan stichting District Catechese Oostelijke Mijnstreek stop te zetten. het COC was van mening dat er sprake was van discriminatie bij de weigering om Gé van der Aa uit Gulpen aan te stellen als disctrictkscatecheet. Volgens de advocaat van de stichting was van der Aa actief propagandist van het COC. Het stichtingsbestuur verwachtte dat Gé als catecheet niet geaccepteerd zou worden door de scholen. De angst van de stichting was dat de katholieke schoolbesturen hun subsidie konden stopzetten wanneer ze een ‘propagandist’ van het COC als catecheet zouden benoemen. Deze benoeming is uiteindelijk niet doorgegaan.
Heerlen 1981: drie jongens (van 17 tot 21 jaar) persten met een pistool geld af van homoseksuele mannen die ze meelokten. Volgens de politie kwamen slechts enkele klachten met deze inhoud binnen. Helaas werd vaak geen melding gemaakt van deze strafbare feiten, want volgens de politie kwam het afpersen van geld veel vaker voor.
Stadsgroep COC Heerlen in de jaren 90
Stadsgroep Heerlen, dat een eigen pand huurde in het centrum met kantoorruimten en een bar, heeft in de loop van jaren verschillende periodes gehad waarin men op het punt stond het bijltje erbij neer te gooien wegens gebrek aan vrijwilligers en deelnemers aan activiteiten. Telkens waren er dan toch weer mensen bereid om een nieuwe start te maken. In de jaren negentig vonden er veel activiteiten plaats in Heerlen. Bijvoorbeeld het afdelingsblad Antarctica had een actieve redactie bestaande uit Marij Westheim en Rob Swart, maar in 1992 werd de redactie weer overgenomen door leden uit Maastricht. Op den duur echter zag de afdeling COC Zuid-Limburg wel in, dat er geen structurele oplossing beschikbaar was voor gerezen problemen en bovendien was het huren van twee panden (Maastricht en Heerlen) financieel niet meer op te brengen voor de afdeling. In februari 2000 werd daarom de Stadsgroep Heerlen opgeheven en alle activiteiten geconcentreerd in Maastricht.
COC café Misch Masch
Eind jaren negentig vonden er regelmatig Gay & Lesbian party’s plaats in de ‘Bunker-exit in G’ in Landgraaf. De samenstelling van de overwegend homoseksuele bezoekersgroep omvatte hoofdzakelijk vrouwen. In deze periode werd in Heerlen door het COC café Misch Masch aan de Honigmannstraat geopend (6 april 1996) omdat het Vrouwenhuis in Heerlen was dichtgegaan en de uitgaangsmogelijkheid voor lesbische vrouwen was weggevallen. De stadsgroep ging aan de slag met een werkgroep om een plan te maken voor een eigen professionele bar. Dankzij de inzet van enthousiaste vrijwilligers en de steun en het advies van Brands bierbrouwerij lukte het uiteindelijk het COC-praatcafé te openen. Behalve als bar werd Misch Masch ook gebruikt als ontmoetingsruimte voor gespreksgroepen van de Werkgroep Transseksualiteit en voor de Cultuurgroep Heerlen.
"...iedereen kon een naam bedenken en deze opgeven. Kitty won uiteindelijk de wedstrijd met de naam Misch Masch . Het is een typisch begrip uit de Oostelijke Mijnstreek, dat ongeveer de betekenis heeft van 'door elkaar'. Gezien het zeer gemengde publiek dat de ontmoetingsruimte bezoekt, kwam deze naam als meest toepasselijk uit de bus."
De redactie van het COC-ledenblad bracht een bezoek aan de Stadsgroep Heerlen en Misch Masch. Hieronder is het artikel te lezen.
Foto’s en archiefstukken
Bronnen: Het boek Een Roze Revolutie door Jean Delhoofen, archiefstukken van SHCL.
